Recensie van Borealis Halfway van Jeroen Toirkens & Jelle Brandt Corstius in Kahmann Gallery. Recensie verscheen vrijdag 5 oktober 2018 in Het Parool.
De bomen van het boreale woud
Van de aurora borealis (het noorderlicht) hebben de meeste mensen gehoord, maar het boreale woud is veel minder bekend. Terwijl toch 30 procent van alle bomen te vinden is in deze vegetatiezone die als een gordel om het noordelijk halfrond ligt: van Canada, via Schotland, Noorwegen, Rusland naar Japan. Fotograaf Jeroen Toirkens en journalist Jelle Brandt Corstius reizen voor hun langlopende Borealis Project (2016-2019) naar deze bossen.
Toirkens maakte sfeervolle portretten van naaldbomen, wat moeilijker moet zijn dan het lijkt; probeer maar eens in een bos een foto te maken van één boom. En dan fotografeert hij ook nog eens analoog. Toen het in Canada -40 graden was, bevroor zijn film.
Nu het vier jaar durende project meer dan halverwege is, exposeert Kahmann Gallery enkele van Toirkens’ liefdevolle foto’s. Daarmee krijg je slechts een teaser van het veelomvattende project dat verder nog bestaat uit blogs, artikelen, video’s, onlineproducties en #borealtree op Instagram en Twitter.
De serie gaat niet alleen over de indrukwekkende bomen, maar ook over de mensen die in de bossen wonen en werken. De foto’s met sporen van menselijke aanwezigheid maken nieuwsgierig naar de verhalen erachter, die hier helaas niet verteld worden. Boreal Tree #7 in Noorwegen is een grove den die op een soort rotonde groeit, naast een houten paal (een gevelde broeder?) waar een groen kastje aan hangt en een oranje stoel voor staat. Wie zou doorgaans op die stoel zitten en waarom?
Die grote bomen, die veel langer bestaan dan jij, stemmen veelal nederig. De ranke Boreal Tree #23 in Schotland staat er werkelijk majesteitelijk bij.
Boreal Tree #19, een portret van de meest noordelijke boom van Japan, oogt zorgelijk. Het is een zielig laag boompje, wat nog aangezet wordt doordat Toirkens de boom zo in beeld brengt dat de kruin nauwelijks boven de horizon komt.
Het gebladerte van de boom steekt als een eilandje uit een zee van dwergbamboe. Deze exoot uit het zuiden van Japan overwoekert het noorden en dreigt er de dennen te verdrukken, zo is te lezen in het boekje met de gebundelde artikelen van Brandt Corstius. Normaal beschermt een laag sneeuw de dennen tegen de ergste kou, maar door de opwarming van de aarde zal er minder sneeuw vallen en zullen de dennen het niet redden, in tegenstelling tot de bamboe. Zonder belerende vinger maakt dit project de gevolgen van klimaatverandering pijnlijk zichtbaar.
(c) Sophia Zürcher